Znajdujemy się w przededniu uruchomienia perspektywy finansowej na lata 2021-2027. Źródła finansowania transformacji energetycznej, do których należą:

• Krajowy Plan Odbudowy
• Fundusz Modernizacyjny
• Fundusz Transformacji Energetyki
• Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko
• Fundusze Europejskie dla Kujaw i Pomorza

przewidują dziesiątki miliardów złotych na transformację energetyczną.

Rosnące wydatki samorządów na prąd

Nieustanny wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną w skali całego kraju, przy jednoczesnej konieczności ograniczenia emisji CO2, powoduje realny wzrost cen prądu. Szacuje się, że w przypadku samorządów w 2022 roku wzrosną one od 40 do 70 %. Będzie to miało znaczący wpływ na projekt oraz realizację budżetu. Drastyczne wzrosty cen energii spowodują, że gminy, które nie odnajdą się dobrze w nowej rzeczywistości, będą sukcesywnie zmniejszać swoje bieżące wydatki. Wydatki te mogą dotyczyć chociażby usług publicznych świadczonych na rzecz mieszkańców oraz prowadzenia prorozwojowej polityki lokalnej. Warto wiedzieć, że dofinansowanie instalacji OZE w najbliższym czasie będzie uzależnione od ich funkcjonowania w ramach klastrów energii lub będzie dodatkowo premiowane wyższą dotacją.

Krajowy Plan Odbudowy

Działanie pn. Instalacje OZE realizowane przez społeczności energetyczne w ramach Krajowego Planu Odbudowy będzie oferować wysokie dotacje na inwestycje. W części preinwestycyjnej przewiduje się wsparcie 139 społeczności energetycznych, w tym klastrów energii. W części inwestycyjnej – 10 tego typu inicjatyw. Będzie o co rywalizować, ponieważ planowana dotacja w pierwszej części to ok. 1,5 mln złotych dla klastra. Planuje się także dofinansować analizy, ekspertyzy, dokumentację techniczną, projekty budowlane itp. Wsparcie finansowe popłynie również na działania nieinwestycyjne, będące statutowymi zadaniami klastra, np. edukacja, doradztwo, działalność badawczo-rozwojowa. W części inwestycyjnej przewiduje się dotację średnio na poziomie 25 mln złotych dla wzorcowych klastrów energii. Wsparcie finansowe obejmie budowę stabilnych źródeł wytwarzania energii elektrycznej z OZE wraz z infrastrukturą towarzyszącą. W infrastrukturze mieszczą się magazyny energii, inteligentne systemy ułatwiające zarządzanie elementami lokalnych systemów energetycznych czy wspomagające bilansowanie.

Fundusze Europejskie dla Kujaw i Pomorza

W przypadku Funduszy Europejskich dla Kujaw i Pomorza na lata 2021-2027 (wcześniej: Regionalny Program Operacyjny), preferowane będą inwestycje przyczyniające się do rozwoju klastrów energii i spółdzielni energetycznych w województwie. Projekt wskazuje, że wsparcie dotacyjne będzie miało zastosowanie do przedsięwzięć z zakresu energetyki rozproszonej. Należą do niej klastry energii, spółdzielnie energetyczne, mikroinstalacje w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej. Obserwując tendencję do finansowania inwestycji w ramach instrumentów finansowych, można się też spodziewać pożyczek z umorzeniem. Szczęśliwie inwestycje realizowane w ramach klastrów energii będą mogły się cieszyć preferencją w tym zakresie.

30 miliardów z pozostałych Funduszy

Ponadto do 2030 roku dostępne będą miliardy złotych na transformację energetyczną Polski. Mają to być przede wszystkim bezzwrotne dotacje w ramach Funduszu Modernizacyjnego, Funduszu Transformacji Energetycznej czy Funduszy Europejskich na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko. Kolejne miliardy złotych popłyną na innowacje w gospodarce z Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki oraz Programu Ramowego Horyzont Europa. Warunkiem jest rozwijanie innowacyjnych pomysłów we współpracy ze środowiskiem naukowym.

Mój Elektryk – wsparcie elektromobilności

Ważnym aspektem w kontekście neutralności klimatycznej w najbliższych latach stanie się także elektromobilność. Przyszłe nowelizacje dyrektyw unijnych wymuszą obowiązek dotyczący minimalnego poziomu pojazdów niskoemisyjnych we flocie także małych jednostek samorządu terytorialnego. Ponadto zamówienia publiczne zlecane przez samorządy już od 2022 roku będą musiały mieć minimum 10% udział pojazdów elektrycznych lub napędzanych gazem. Tendencja jest zauważalna, zatem konieczny będzie wzrost zeroemisyjnych źródeł wytwórczych oraz infrastruktury ładowania pojazdów z napędem elektrycznym. NFOŚiGW uruchomił więc program Mój Elektryk, a także ogłosił program na budowę stacji ładowania. W ramach pierwszego z nich istnieje możliwość otrzymania dotacji na pojazdy zeroemisyjne. W przypadku drugiego – na infrastrukturę do ich ładowania.

Ze względu na kierunek funduszy europejskich oraz na trudności finansowe wielu samorządów, należy spodziewać się wkrótce powrotu Partnerstwa Publiczno-Prywatnego. Jego zastosowanie może wpłynąć na skokowy wzrost inwestycji w samorządach w zakresie OZE, elektromobilności i efektywności energetycznej. Formuła ta zapewnia społeczeństwu dostęp do infrastruktury publicznej w długim okresie, przy zachowaniu umówionej jakości usług i standardów utrzymania.

Jak widać, w najbliższych latach źródła finansowania transformacji energetycznej będą dużym wsparciem dla nowego modelu energetycznego. Energetyka rozproszona, bazująca na odnawialnych źródłach energii i elektromobilność to przyszłość.